ناشزه چیست؟نشوز در قانون چه مفهومی دارد؟

در این مطلب از وکیل سایت قصد داریم تا به بیان چند پرسش از جمله اینکه ناشزه چیست؟ زن ناشزه بعد از چند سال می تواند طلاق بگیرد؟ اقامتگاه زن ناشزه کجاست؟زن ناشزه می تواند برگردد؟ و این که حکم ناشزه چیست بپردازیم. شما می توانید جهت مشاوره با وکیل طلاق با شمارههای موجود در وب سایت تماس حاصل فرمایید.

در پرونده های مربوط به حقوق خانواده تمکین و نشوز یکی از پرکاربردترین اصطلاحات هستند. واژه ناشزه که برگرفته از فقه می باشد در توصیف زنی به کار می رود که از شوهر خود تمکین عام یا خاص نداشته باشد. نشوز نتیجه عدم انجام تکالیفی است که شرعا و قانونا بر عهده زوجه بوده و بی دلیل از انجام آن سرباززند و وضعیتی است که در صورت اثبات, حقوقی برای مرد به وجود می آورد. در ادامه به تفصیل به توضیح آن خواهیم پرداخت.

ناشزه چیست؟

نشوز در لغت به معنای عدم فرمانبرداری و ناسازگاری است و ناشزه صفت است برای زن و به معنای زنی است با همسر خود ناسازگار است. مطابق با قانون مدنی و قانون خانوده زوجین نسبت به یکدیگر تکالیفی دارند, از جمله تکالیف قانونی زن نسبت به شوهر تمکین عام و خاص می باشد. در صورتی که زن نسبت به شوهر خود تمکین نداشته باشد ناشزه محسوب شده و احکام نشوز بر وی بار می شود. توجه داشته باشید مصادیق تمکین عام بسیار است و بسته به عرف محل ممکن متفاوت باشد. از جمله موارد تمکین عام می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

۱) پذیرش ریاست مرد بر خانوده و اجرای دستورات متعارف وی.

۲) همکاری مستمر در تربیت فرزندان.

۳) مطابق با ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی زن باید در مسکنی که شوهر برای وی تدارک دیده سکونت نماید مگر اینکه اجازه اختیار مسکن جداگانه به وی داده شده باشد.

۴) تلاش برای استحکام خانوده و لزوم وفاداری به همسر.

۵) مطابق با ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی در صورتی اشتغال زن منافی با مصالح خانواده باشد می تواند وی را از اشتغال منع کند و زن مکلف به پذیرش است.

تمکین خاص

مقصود از تمکین خاص برقراری رابطه جنسی متعارف است. در صورتی که زن از برقراری رابطه جنسی متعارف با همسر خود امتناع نماید ناشزه محسوب می شود.

بنابراین مطابق آنچه گفته شد در صورت تحقق هر یک از موارد عدم تمکین عام و خاص, زن ناشزه به حساب می آید.

حکم ناشزه چیست؟

حال که با مفهوم ناشزه آشنا شدیم باید دید که حکم ناشزه چیست؟

۱) نفقه: در صورتی زنی ناشزه باشد یعنی از شوهر خود تمکین نکند دیگر مستحق نفقه نیست چرا که از منظر قانون شرط نفقه برای زن, تمکین از شوهر است. ماده 1108 قانون مدنی در این خصوص بیان داشته :« هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. ». در صورت عدم تمکین زن, شوهر الزامی به پرداخت نفقه ندارد برای این منظور شوهر می بایست ابتدا در دادگاه خانواده دعوای الزام به تمکین مطرح نماید و در صورتی که عدم تمکین ck ثابت شد می تواند از پرداخت نفقه خودداری کند.

۲) مهریه: در خصوص مهریه زن ناشزه باید گفت که مطابق قانون مهریه حق زن است و به محض انعقاد نکاح در ملکیت وی قرار می گیرد بنابراین حتی در صورتی که زن ناشزه باشد بازهم مهریه به وی تعلق میگیرد. همچنین مطابق ماده 1085 قانون مدنی، زن می تواند تا زمانی که مهر به او تسلیم نشده از ایفاي وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر این که مهر او حال باشد و این امتناع سبب از بین رفتن حق نفقه زن نخواهد بود. اما اگر زن پیش از گرفتن مهریه به وظایفش در قبال شوهر اقدام کند این حکم دیگر مجری نیست. توجه داشته باشید نشوز هیچ گاه موجب سقوط حق زن بر مهر نمی شود.

۳) طلاق: در طلاق خلع زن به واسطه کراهتی که از شوهر دارد درخواست طلاق می کند به همین دلیل نشوز مانع از درخواست طلاق نیست.

۴) ازدواج مجدد: در صورتی که زن ناشزه باشد و این موضوع و عدم تمکین وی در دادگاه به اثبات برسد از موارد جواز ازدواج مجدد برای مرد محسوب می شود.

۵) تنصیف دارایی: شرط تنصیف دارایی که در عقد نامه ها دیده می شود در صورتی قابل اجراست که زن ناشزه نباشد.

زن ناشزه بعد از چند سال می تواند طلاق بگیرد؟

طلاق و نشوز تابع زمان نیست و زن ناشزه هر زمان می تواند درخواست طلاق دهد. اگرچه طلاق ناشزه قدری سخت تر است ولی در صورتی که ادامه زندگی مشترک با عسر و حرج باشد زن می تواند درخواست طلاق دهد. عسر حرج در نتیجه عوامل مختلف ممکن است حادث شود از جمله ضرب و شتم زوجه توسط زوج, ازدواج مجدد زوج و عدم برقراری عدالت بین زوجین ,….

البته در صورتی که زن وکالت در طلاق داشته باشد دیگر نیازی به اثبات عسر و حرج نیست و هر زمان می تواند دادخواست طلاق دهد و نیازی هم به حضور مرد نمی باشد.

همچنین در سند ازدواج شرایط دوازده گانه ای درج شده که با اثبات تحقق آن شرط زن ولو ناشزه می تواند درخواست طلاق دهد:

۱- استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تائید نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت شش ماه وفا نکند و اجبارا ایفا هم ممکن نباشد.

۲- سوء رفتار و یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید.

۳- ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.

۴- جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.

۵- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.

۶- محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.

۷- ابتلاء زوج به هر گونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.

۸- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند. تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید.

۹- محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و انجام هر گونه مجازات اعم از حد وتعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی وشئون زوجه باشد .تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت و شئون خانوادگی  است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و  موازین دیگر با دادگاه است.

۱۰-  در صورتیکه پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر زوج صاحب فرزند نشود.

۱۱- در صورتیکه زوج مفقود الاثر شود و ظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.

۱۲- زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.

در چه مواردی زن ناشزه نیست؟

۱) در صورتی که زن حق انتخاب مسکن داشته باشد و مسکن جداگانه اختیار کند.

۲) در صورتی شوهر بیماری مقاربتی داشته باشد.

۳)در صورتی که زن از ابتدای ازدواج از شوهر تمکین نکرده باشد می تواند تا زمانی که تمام مهر به وی تسلیم نشده از تمکین خودداری کند و ناشزه به حسا ب نمی آید.

۴) در صورتی که حضور زن در منزل شوهر برای وی ضرر مالی, جانی یا حیثیتی داشته باشد.

اقامتگاه زن ناشزه کجاست؟

با توجه به اینکه نشوز برای زن حقی ایجاد نمیکند و از طرفی زن تکلیف به اقامت در منزلی دارد که شوهر در آن جا سکونت دارد بنابراین اقامتگاه قانونی زن ناشزه اقامتگاه شوهر محسوب میشود نه محلی که مثلا بعد از ترک منزل در آنجا سکونت کرده مانند خانه پدری.

آیا زن ناشزه می تواند برگردد؟

معمولا وقتی بین زوجین اختلاف به وجود می آید زن به خانه پدری رفته و اصطلاحا می گویند قهر کرده همین قهر کردن یکی از موارد نشوز و عدم تمکین محسوب می شود. در این حالت زن هر زمان که به خانه شوهر برگردد و از شوهر تمکین نماید نشوز رفع می شود و مستحق نفقه است.